Wytyczne projektowe – Legionella

Dla oceny stopnia skażenia instalacji wody bakteriami Legionella należy przewidzieć w projekcie instalacji punkty poboru próbek wody do badań mikrobiologicznych.

PROJEKT SYSTEMU DEZYNFEKCJ

Projekt systemu dezynfekcji instalacji c.w.u., oprócz wyboru metody dezynfekcji  bezpośredniej, powinien określać procedury  postępowania  w czasie normalnego funkcjonowania instalacji, oraz w przypadkach szczególnych, gdy stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego stopnia zagrożenia bakteriami Legionella. Procedury powinny określać parametry urządzeń dezynfekujących, czas funkcjonowania i czynności, które należy wykonywać w określonym czasie przy braku oraz przy wystąpieniu zagrożenia.

Wybór metody dezynfekcji instalacji c.w.u. powinien być dostosowany do wymaganego stopnia ograniczenia zagrożenia związanego z bakteriami Legionella dla określonego budynku (obiektu).

Metody dezynfekcji, z wyjątkiem przegrzewania c.w.u., mogą być stosowane w sposób ciągły lub okresowy. Skuteczność procesu dezynfekcji i długość okresu utrzymywania się efektu dezynfekcji instalacji c.w.u. w dużym stopniu zależy od czystości instalacji, w tym obecności szkodliwego dla czystości mikrobiologicznej biofilmu na wewnętrznych powierzchniach rurociągów i urządzeń.

Metoda termiczna dezynfekcji i chemiczna z wykorzystaniem podchlorynu sodu wykazują niewielką skuteczność w zakresie penetracji i usuwania biofilmu.

WĘZEŁ CIEPLNY

Projekt węzła ciepłowniczego c.w.u. powinien obejmować czynniki i rozwiązania uwzględniające ograniczenie zagrożenia bakteriami Legionella oraz możliwości ich zwalczania. Wiąże się to z odpowiednim doborem układu funkcjonalnego oraz elementów i urządzeń, które decydują o dotrzymywaniu obliczeniowych parametrów zasilania instalacji c.w.u., szczególnie w zakresie wymaganej temperatury i przepływu cyrkulacyjnego c.w.u. tj. parametrów, które w sposób zdecydowany wpływają na ograniczenie zagrożenia bakteriami Legionella. Węzeł ciepłej wody może być także narzędziem zwalczania tego rodzaju zagrożenia metodą dezynfekcji termicznej, zarówno samego węzła jak również w instalacji ciepłej wody przez niego zasilanej.

Przy projektowaniu węzła c.w. należy uwzględnić tę funkcję zwalczania zagrożenia bakteriami Legionella w węźle i instalacji c.w.u. nawet wtedy, gdy przewiduje się stosowanie dezynfekcji innymi metodami. Należy przy tym uwzględniać ograniczenie w stosowaniu tej metody przy zasilaniu węzłów z nisko i wysokoparametrowych wodnych sieci ciepłowniczych z regulacją jakościową. Temperatura zasilania z tych sieci w okresie poza sezonem ogrzewczym, a częściowo także w okresie sezonu ogrzewczego, jest utrzymywana na poziomie niewystarczającym dla zapewnienia wymaganej temperatury c.w.u. dla potrzeb dezynfekcji termicznej.  Stąd przy konieczności  przeprowadzenia  dezynfekcji  termicznej w takich okresach niezbędne jest dodatkowe źródło ciepła dla zapewnienia wymaganej temperatury dezynfekcji instalacji c.w.u.

Poza uwarunkowaniami związanymi z metodami dezynfekcji węzła i instalacji c.w.u. należy uwzględniać następujące wymagania w zakresie rozwiązań i urządzeń węzła c.w.u.:

• na dopływie wody zimnej do węzła c.w.u. należy stosować filtr siatkowy dla zabezpieczenia instalacji w.u.  w  budynku  przed  zanieczyszczeniami  pochodzącymi  z sieci wodociągowej; w przypadku stosowania w węźle c.w.u. wymienników płytowych, stosowanie filtrów na zasilaniu zimną wodą uważa się za konieczne,
• w węzłach zasobnikowych c.w. należy stosować zasobniki ze stali odpornej na korozję, o konstrukcji utrudniającej gromadzenie się osadów na dnie zbiornika, z odpowiednio ukształtowanym króćcem wlotowym wody w dennicy dolnej, na którego odgałęzieniu powinien być usytuowany króciec spustowy (wody i ew. osadów),
• warunek w zakresie konstrukcji wlotu wody do dolnej przestrzeni zbiornika dotyczy także podgrzewaczy pojemnościowych,
• w przypadku zastosowania kilku zasobników c.w., należy je łączyć szeregowo,
• w przypadku zastosowania kilku podgrzewaczy pojemnościowych wody użytkowej należy łączyć je równolegle z zachowaniem zasady systemu Tichelmanna
• w węzłach c.w wyposażonych w podgrzewacze pojemnościowe należy zapewnić przepływ cyrkulacji  w.u.  przez  cały  zbiornik   podgrzewacza, włączając  powrót z cyrkulacji c.w. w przewód wody zimnej przed dopływem do podgrzewacza; nie należy łączyć powrotu z cyrkulacji c.w.u. w budynku z króćcem w środkowej części zbiornika podgrzewacz, który jest przewidywany do tej funkcji w niektórych materiałach informacyjnych i projektowych,
• w obiegach cyrkulacji c.w.u. należy stosować pompy sterowane elektronicznie z funkcją stałej różnicy ciśnienia,
• w węzłach c.w. z zasobnikiem (-ami) ciepła należy stosować oddzielne pompy dla obiegu cyrkulacji c.w.u. i obiegu ładowania zasobnika (-ów); przy stosowaniu jednej pompy cyrkulacyjno – ładującej regulacja przepływów w tych obiegach, w szczególności w okresach poboru c.w. jest utrudniona,
• w przypadku okresowej współpracy węzła c.w. z innymi, niekonwencjonalnymi źródłami ciepła (odzysk ciepła z wentylacji, z kolektorów słonecznych i innych), w których podgrzewana jest woda użytkowa, w okresach przerw w funkcjonowaniu tych źródeł należy zapewnić skuteczne odłączanie tych obiegów podgrzewania wody użytkowej od podstawowego węzła c.w.,
• w węźle c.w.u. należy przewidzieć ręczną armaturę regulacyjną z króćcami pomiarowymi umożliwiającymi pomiar przepływu w obiegu cyrkulacji w.u. i obiegu ładowania w węźle c.w. z zasobnikiem ciepła.

INSTALACJE WODOCIĄGOWE

Instalacje wodociągowe ciepłej i zimnej wody, powinny być projektowane zgodnie z wymaganiami zawartymi w wytycznych projektowania Instytutu Techniki Budowlanej.

Wiedza o czynnikach i parametrach technicznych, temperaturowych, materiałowych związanych z namnażaniem się bakterii Legionella w instalacjach wodociągowych oraz wnioski z doświadczalnych procesów ograniczania zagrożenia ze strony tych bakterii wskazują, że rozwiązania ograniczające zagrożenie powinny być istotną składową projektowania instalacji wodociągowych,  w  szczególności  instalacji  c.w.u.  Oprócz  tego,  w fazie projektowania instalacji należy zdecydować o metodzie (-ach) dezynfekcji instalacji dla utrzymania odpowiednio niskiego poziomu zagrożenia. Z tego powodu, oprócz szczegółowych wymagań dotyczących ciepłej wody użytkowej określonych rozporządzeniem Ministra Infrastruktury, wymaganiami normy i wytycznymi dla tych instalacji, w tym dotyczących temperatury wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, która:

• w punktach poboru ciepłej wody użytkowej nie powinna być niższa niż 55°C i nie wyższa niż 60°C,
• w instalacji wody zimnej powinna być < 20°C,
• określonego obliczeniowo przepływu cyrkulacji c.w.u. we wszystkich przewodach zasilających instalację c.w.
• projektu systemu cyklicznej lub ciągłej dezynfekcji instalacji c.w. z uwzględnieniem czyszczenia instalacji dla ograniczenia wpływu zanieczyszczeń i biofilmu na proces skażenia wtórnego,
• zaprojektowania punktów poboru wody w celu kontroli przez inspekcję sanitarną stopnia zagrożenia instalacji wodociągowej na podstawie badań mikrobiologicznych.

PRZEPŁYW CYRKULACJI C.W.U.

Zapewnienie obliczeniowej temperatury w instalacjach c.w.u. należy uznać za podstawowy warunek ograniczenia zagrożenia instalacji c.w.u. bakteriami Legionella.

Dla zapewnienia właściwej temperatury c.w.u., a także skuteczności dezynfekcji, bez względu na metodę, w całej instalacji niezbędny jest strumień cyrkulacji, który zapewni zasilanie w c.w.u. zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Projektowany strumień cyrkulacji c.w. powinien być obliczany wyłącznie na podstawie obliczeniowych strat ciepła przepływu c.w.u. przez izolowane cieplnie przewody zasilające (poziomy, piony) do końcowych odgałęzień do lokali i wymaganego przepisami maksymalnego spadku temperatury w okresie braku rozbioru c.w.

Dla zapewnienia skutecznej cyrkulacji w instalacji c.w.u. niezbędne jest wyposażenie końcówek pionów cyrkulacyjnych w termostatyczne zawory regulacyjne, których funkcją jest równoważenie temperaturowe instalacji c.w.u.

W rozległych instalacjach z większą liczbą pionów i niecentralnym usytuowaniem węzła ciepłowniczego, gdy odległość od węzła do najdalszego pionu przekracza 50 mb, za celowy uważa się podział powrotnych pionów cyrkulacji c.w.u. na części wg zasady, zgodnie z którą piony cyrkulacyjne bliższe węzła i piony cyrkulacyjne oddalone od węzła, obsługiwane będą przez oddzielne pompy cyrkulacyjne.

MONITORING

Dla zapewnienia możliwie stałych warunków dla oceny stopnia skażenia instalacji ciepłej wody bakteriami Legionella należy przewidzieć w projekcie instalacji

• punkty kontrolne temperatury
• punkty kontroli przepływu
• punkty poboru próbek wody

Taki  system  punktów kontroli i poboru umożliwi obiektywną ocenę stopnia zagrożenia i skuteczności prowadzonych procesów dezynfekcyjnych instalacji, zależnym od indywidualnych zasad eksploatacji przyłączy przez użytkowników.